سرطان دهان رشد کنترل نشده سلول‌ها در دهان است که منجر به تشکیل تومور می‌شود. در مردان، بیشتر سرطان‌های دهان در کف دهان و زبان رخ می‌دهد و در زنان، شایع‌ترین محل‌ها زبان و لثه‌ها هستند.
علائم سرطان دهان:
از علائم رایج سرطان دهان میتوان به درد در دهان، عدم بهبود زخم‌های دهان، لکه‌های قرمز یا سفید در دهان یا گلو، مسائل گفتاری، مشکل در بلع، کاهش وزن غیر قابل توضیح، یک توده در گردن یا دهان، ضخیم شدن لب، مشکل در حرکت فک، از دست دادن دندان بدون دلیل مشخص و خونریزی غیر معمول یا بی حسی در دهان اشاره کرد.
تاثیر سیگار بر سرطان دهان
رشد غیرطبیعی برخی از بافت‌های دهان است که به سرطان تبدیل می‌شود و می‌تواند از دهان به بینی، ناحیه گردن و غیره سرایت کند. دود سیگار حاوی بیش از 6000 ماده شیمیایی است و حداقل 200 مورد از این مواد شیمیایی برای سلامتی مضر هستند. هنگامی که دود استنشاق می‌شود، بافت‌های مرطوب دهان با مقادیر بیش از حد مونوکسید کربن، سیانید هیدروژن و تعدادی دیگر از مواد سرطان‌زای شناخته شده اشباع می‌شوند.
بیشتر سرطان‌های دهان از فعالیت غیرطبیعی سلول‌های سنگفرشی منشا می‌گیرند که سلول‌هایی روی لب، داخل دهان و گلو هستند. سلول‌هایی که به طور مداوم در معرض سطوح بالای دود سیگار قرار می‌گیرند ممکن است در نهایت دچار جهش‌های غیر طبیعی در DNA خود شوند. دی‌اکسی ریبونوکلئیک اسیدها (DNA) مسئول ارائه دستورالعمل‌هایی در مورد رشد، تولید مثل و مرگ به سلول‌ها هستند و در صورتی که این دستورالعمل‌ها تحریف شوند، سلول‌ها به‌طور غیرقابل کنترلی تولید مثل می‌کنند.
روش های رفع تاثیر سیگار بر سرطان دهان
میتوان درمان‌هایی مانند پرتو درمانی، برداشتن تومورها با جراحی و شیمی درمانی انجام داد. حداقل 70 ماده شیمیایی خطرناک در سیگار و سایر انواع محصولات تنباکو یافت و قرار گرفتن در معرض این مواد شیمیایی به طور بالقوه باعث ایجاد سرطان دهان می‌شود.
متأسفانه مواد شیمیایی موجود در دود سیگار به شدت با سرطان دهان مرتبط است. تغییرات بافتی در سرطان می‌تواند ظریف باشد و برای دندانپزشک ضروری است که معاینه بافت نرم را برای تشخیص سرطان در مراحل اولیه انجام دهد.
سایر عوامل خطرناک OC
- سیگار کشیدن محصولات تنباکو از طریق سیگار
- استفاده از تنباکوی جویدنی
- مصرف بیش از حد الکل
- مرد بودن
- بالای 55 سال بودن
- برخی جهش‌های ژنتیکی ارثی
- وجود انواع خاصی از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)
- قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش
- مسائل مربوط به تغذیه، مانند کمبود سبزیجات و میوه‌ها در رژیم غذایی
تاثیر سیگار بر سرطان دهان
همه محصولات از جمله سیگار، سیگار برگ، تنباکو پیپ، تنباکوی جویدنی و انفیه حاوی مواردی مانند مواد سمی (سموم)، عوامل ایجاد کننده سرطان (سرطان زا) و نیکوتین هستند. بر اساس گزارش انجمن ریه آمریکا، سیگار، رایج ترین شکل مصرف تنباکو، باعث حدود 90 درصد از سرطان‌های ریه می‌شود.
همچنین افراد سیگاری در مقایسه با افراد غیر سیگاری 10 برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان دهان هستند. حتی در صورت عدم استنشاق، افراد سیگاری در معرض خطر ابتلا به سرطان حفره دهان، مری، جعبه صدا و ریه هستند. سیگار کشیدن و تنباکوی بدون دود هر دو خطر ابتلا به سرطان دهان (OC) را افزایش می‌دهند.
خطر ابتلا به OC در افراد سیگاری 5 تا 10 برابر بیشتر از افراد غیرسیگاری است و با افزایش دفعات، مواجهه با آن افزایش می‌یابد. دود سیگار حاوی بیش از 70 ماده سرطان زا است که می‌تواند تغییرات ژنتیکی را در سلول‌های حفره دهان ایجاد کند.
برخی از مواد شیمیایی سرطان زا در دود سیگار عبارتند از:
هیدروکربن‌های آروماتیک چند حلقه‌ای (PAHs)، N-nitrosamine، آمین‌های معطر و برخی عوامل آلی فرار که متابولیت‌های آنها در ادرار افراد سیگاری در مقایسه با افراد غیرسیگاری افزایش می‌یابد. از آنجایی که تغییرات ژنتیکی نقش کلیدی در شروع و پیشرفت OC دارند، در سال‌های اخیر برای تاثیر سیگار بر سرطان دهان، مطالعات مختلفی از توالی یابی نسل بعدی (NGS) برای مطالعه تغییرات در سطح ژنومی (DNA) و transcriptomic (RNA) استفاده کرده اند. مکانیسمی که از طریق آن سیگار کشیدن باعث شروع و پیشرفت سرطان دهان می‌شود پیچیده است، اما کاملاً مشهود است که سیگار هم ساختار ژنومی (سطح DNA) و هم ساختار transcriptomic (سطح RNA) بیماران OC را تغییر می‌دهد.
آشنایی با تغییرات در هر دو سطح به احتمال زیاد به درک بیولوژی پیچیده و تاثیر سیگار بر سرطان دهان کمک می‌کند. طبق گفته موسسه ملی سرطان، افرادی که سیگار را ترک می‌کنند، خطر ابتلا به سرطان دهان یا مری را تا 50 درصد در عرض 5 سال کاهش می‌دهند.
تاثیر سیگار بر oc
قرار گرفتن در معرض دود سیگار و خطر سرطان دهان
استنشاق دود دست دوم (SHS) باعث ایجاد بیماری‌های متعددی از جمله سرطان ریه می‌شود. محققان گفتند که از نظر آماری ارتباط معنی داری بین دود سیگار و خطر ابتلا به سرطان دهان وجود دارد. بر اساس برآوردهای سال 2018 از پایگاه داده GLOBOCAN، سرطان های دهان، لب، حفره دهان و اوروفارنکس مورد جدید سرطان و مرگ‌ومیر در سراسر جهان در هر سال هستند.
داده‌های 192 کشور نشان می‌دهد که حدود یک سوم بزرگسالان غیرسیگاری و 40 درصد کودکان، دود سیگار را طی یک دوره یک ساله استنشاق کرده‌اند. محققان بریتانیایی گفته‌اند که اگر با افراد سیگاری زندگی می‌کنید، تنفس دود آنها می‌تواند خطر ابتلا به سرطان دهان را تا بیش از 50 درصد افزایش دهد. تخمین زده می‌شود که بیش از 11 درصد از بزرگسالان استرالیایی سیگار می‌کشند (داده‌های 2019) و این گروه از جمعیت بیشتر در معرض خطر تغییر رنگ دندان، بیماری‌های لثه و رکود، از دست دادن دندان، زخم‌های دهان و حتی سرطان دهان هستند.
تشخیص OC
در مراحل اولیه، شناسایی این شکل از سرطان و تاثیر سیگار بر سرطان دهان می‌تواند دشوار باشد زیرا به عنوان یک دندان درد ساده ظاهر می‌شود. تا زمانی که این بیماری تشخیص داده شود، به احتمال زیاد به مرحله پیشرفته رسیده است. بنابراین، مهم است که به طور دوره ای دهان خود را برای هر نشانه ای معاینه کنید. اگر به موقع تشخیص داده شود، می توان آن را درمان کرد و جان شما را نجات داد. بوی بد دهان اغلب نشانه سرطان دهان است، صرف نظر از اینکه سیگار می کشید یا خیر. البته اگر سیگاری هستید باید بیشتر محتاط باشید.
سایر علائم اولیه
شامل لکه‌های قرمز، سفید یا تیره در داخل دهان، توده ها، مشکل در بلع، جویدن یا حرکت فک، احساس انقباض چیزی در گلو مانند گیر کردن چیزی در داخل دهان، بی حسی دهان، ضخیم شدن گونه ها یا تغییر در صدا است.
راه های جلوگیری از سرطان دهان
ترک دخانیات:
- استفاده از تنباکو در سیگار یا هر شکل دیگری یک عامل پرخطر در همه انواع سرطان دهان است.
مراجعه به دندانپزشک:
- قرار ملاقات‌های منظم با دندانپزشکی به شما کمک می‌کند تا علائم و نشانه‌های احتمالی و سلامت لثه ها و دندان های خود را بررسی کنید.
مراقبت از دهان:
- برای از بین بردن باکتری‌های موجود در دهان و جلوگیری از بوی بد دهان، به خصوص اگر سیگاری هستید، از یک دهانشویه مورد تایید دندانپزشکی استفاده کنید.
درنهاییت در نظر داشته باشید سرطان دهان را باید جدی گرفت و اگر می‌توانید سیگار را ترک کنید، زیرا این امر کمک زیادی به زندگی شما می‌کند. همچنین از محصولات پیشرفته مراقبت از دندان مانند مسواک برقی استفاده کنید.
